Ik was vroeger bang van mijn eigen schaduw, of zo leek het soms. Kort samengevat was ik als kind bang van veel zaken. Ik denk dat dit begon rond mijn vijfde levensjaar. Als ik daar nu achteraf op terugblik zat mijn angst geworteld in de scheiding van mijn ouders en mijn toen-afwezigere papa. Ik was voornamelijk bang om verlaten te worden door iedereen die ik liefhad maar met nadrukkelijke focus op mijn mama. Ik had ’s nachts vreselijke nachtmerries. Ik had fopspenen aan mijn handen en voeten, mijn knuffel Sloef, een muziekje voor het slapengaan en een nachtlampje dat de hele nacht brandde om me meer comfortabel te laten voelen. 

Toen kreeg ik een zusje. In het begin was ik blijkbaar wel jaloers zei mama, wat volgens mij wel normaal is. Naarmate we ouder werden en mijn zusje opgroeide en leerde praten en stappen, werd ze mijn bondgenoot. Wanneer ik angstig was of iets niet durfde doen, vroeg ik aan mijn zusje of zij het voor me wilde doen en dat deed ze. Vier jaar jonger maar meer moed dan ik toen had. Dat patroon herhaalde zich nog jaren lang. Mijn zusje was samen met mijn mama mijn rots en zij zorgden ervoor dat ik mijn angst niet onder ogen moest komen.

Wanneer ik ergens kwam zonder mijn vertrouwenspersonen nam de angst het vaak van me over. Ik had altijd nood aan een bekend gezicht, een hechtingspunt, een gevoel van vertrouwen. Overal waar ik de eerste keer kwam had ik mijn vertrouwenspersonen nodig. Ik had het gevoel nodig dat er iemand was die voor me zorgde, die me kende en wist wat ik nodig had. Ik heb jaren niet echt veel zaken ‘alleen’ gedaan. Zelf betalen aan de kassa? Dat was al een supergrote opgave voor mij. Een zakje chips vragen aan de barman? Ook dat was een obstakel. Je kan al raden dat dit niet productief was voor mijn angst en groei. Ik werd angstiger. 

Ik stak ook altijd zaken in mijn hoofd waar een kind zich niet mee moet bezighouden. Zo had ik een keer een documentaire gezien op National Geographic (hoho, echt een horror zender 🤪) over een vulkaan die ieder moment zou kunnen uitbarsten. De docu eindigde met de zin “Wanneer de vulkaan uitbarst weten we niet zeker maar het is zeker dat hij zal uitbarsten en wanneer hij dat doet, wordt een deel van de wereld vernietigd”. Jup, het waren zo’n zaken die me 's nachts wakker hielden. Het vergaan van de wereld werd één van mijn grootste angsten (Greta Thurnberg avant la lettre 🤓) . Net zoals de angst om ontvoerd te worden en de angst voor oorlog. Al deze angsten vonden hun oorsprong in wat ik op televisie zag of hoorde op de radio.

Als kind ben ik ook tientallen keren verhuist. Nieuw huis, nieuwe omgeving, nieuwe mensen, nieuwe school en nieuwe vrienden. Alles nieuw. Als angstig kind kan je je wel voorstellen dat ik het hier moeilijk mee had. Opzich kon ik hier op één of andere manier wel altijd mijn weg in vinden tot ik op een school gepest werd. Mijn zelfvertrouwen kreeg een flinke deuk wat mijn angst alleen nog maar erger maakte. Toen ik ouder werd en in het middelbaar zat kreeg ik ook last van paniekaanvallen. Alles werd wazig en ik kon aan niets anders meer denken dan mijn angst. Ik werd hysterisch en niets kon me troosten. Vreselijk.

Rond mijn 18de leerde ik Tom kennen. Tot die tijd had ik vaak zaken uit handen gegeven die ik zelf niet wilde doen, aan mijn mama, zusje of aan één van mijn vrienden. Op deze manier zorgde ik er nog steeds voor dat ik zelf geen angst ervaarde. Ik bleef dus altijd mooi in mijn comfort-zone. Toen Tom in mijn leven kwam kreeg ik er een extra rots bij. Ik spendeerde steeds meer tijd met Tom en onbewust liet ik Tom het voortrouw nemen. Ik liet Tom eten bestellen in een restaurant, ik liet hem als eerste een winkel binnenlopen, ik liet hem een medewerker aanspreken in een winkel… Ik hield me nog altijd veilig op de achtergrond. Het heeft jaren geduurd voordat ik me bewust werd van dit patroon. Door vele gesprekken met Tom en het lezen van talloze zelfhulpboeken kwam ik tot het besef dat ik altijd heel erg fear-driven had geleefd en dat ik me eigenlijk altijd liet tegenhouden door mijn angst. Op deze manier liep ik veel opportuniteiten in mijn leven mis. Ik kwam ook tot het inzicht dat ik niet zo afhankelijk mocht zijn in mijn relaties en moest leren zelf mijn leven in handen te nemen. Dus ik gooide het roer om.

Hoe ben ik dan van deze angst afgeraakt?

‘Afraken van’ is onmogelijk. Angst is een gevoel zoals een ander en van een gevoel kan je nooit ‘afgeraken’. Er is geen magisch drankje waardoor je het gevoel van angst nooit meer gaat voelen. Dat zou trouwens ook helemaal niet goed zijn. We hebben angst nodig in ons leven om ons te kunnen navigeren in levensgevaarlijke situaties, het gevaar te kunnen inschatten en ons te drijven tot actie (fight or flight). Angst beschermt ons voor het onzekere. Toen we nog in de oertijd leefde, was angst dagelijks nodig. Het was onze drijfveer voor overleving. We hadden toen écht een gegronde reden om angstig te zijn. Stel je maar eens voor dat je oog-in-oog staat met een sabeltandtijger die je wilt opeten. 

Tegenwoordig hebben wij het geluk om in een relatief veilig werelddeel te leven waar er welvaart, gezondheidszorg en rijkdom is. We leven (voornamelijk) in vrede en hebben een dak boven ons hoofd, hebben eten en drinken en onze basisbehoeften worden dagelijks vervuld. We moeten niet meer vluchten van een sabeltandtijger of op onze hoede zijn voor een bom die zomaar ineens op ons huis kan vallen, zoals onze overgrootouders en andere mensen in oorlogsgebieden wel moesten en moeten zijn. 

De angst die we nu ervaren vindt zijn oorsprong in onze gedachten. We ervaren geen extern gevaar meer (of toch nauwelijks). Angst is nu een illusie van onze hersenen. Het is een verhaaltje dat we continu aan onszelf vertellen en waarvan we overtuigd zijn dat het waar is. Neem als voorbeeld faalangst. In je hoofd vertel je jezelf het verhaal dat je hoe dan ook gaat falen. Dat mislukking onvermijdelijk is en dat je nooit zal kunnen slagen. Dat verhaal speelt zich non-stop af in je hoofd. Je hersenen gaan dit zien als waarheid waardoor het een overtuiging gaat vormen.

De bedoeling is dat we leren omgaan met onze angst in plaats van ons er altijd tegen te verzetten en het gevoel te willen laten verdwijnen of onderdrukken. Je kan je gevoelens nu eenmaal niet controleren. Wat je wel kan controleren, zijn je gedachten (het verhaaltje dat je aan jezelf vertelt) en je gedrag (de manier hoe je ermee omgaat). 

Omgaan met angst 

Zelf ben ik in behandeling geweest bij verschillende therapeuten. Dit hielp me wel verder maar naar mijn gevoel nooit genoeg. Ik besloot het heft in eigen handen te nemen en las talloze zelfhulpboeken en begon met bewust te leven waaronder meditatie, journaling en dankbaarheid valt (meer hierover: zie ons gratis e-book, hier staat alles uitgebreid in uitgelegd en krijg je praktische tools mee). Ik durfde mijn angst eindelijk onder ogen te komen en zette stappen uit mijn comfort-zone. Ik deed eindelijk waar ik angstig voor was. Ik belde zelf naar instanties, ik bestelde zelf mijn eten, ik liep als eerste de winkel binnen, vroeg zelf hulp aan medewerkers in winkels en ga zo maar door. De kracht zit namelijk echt in de ACTIE en jezelf te confronteren met je angst. Dat vergt moed en laat moed nu net zijn wat we vaak missen.

Hoe kan je dit praktisch aanpakken? De eerste stap is bewustwording. Sta eens stil bij je angst. Waar ben je nu écht angstig voor? Wees heel specifiek. Sluit daarna je ogen en stel je een situatie voor die je angstig maakt, word volledig één in met het gevoel dat het met zich meebrengt. Vecht niet tegen dat gevoel maar geef het ruimte. Laat het zich volledig ontplooien en accepteer dat het gevoel er is. Net zoals andere gevoelens is angst geen negatief of positief gevoel. Een gevoel wil je altijd iets zeggen en heeft dus degelijk een functie. Ook de oncomfortabele of pijnlijke gevoelens zoals angst en verdriet. Probeer ook eens terug te gaan in je geest naar het moment waarop je de angst voor het eerst ervaarde. Het moet niet het allereerste moment zijn, want dat weet je misschien niet meer, maar ga naar één van je vroegste herinneringen van jouw angst. Ga na vanwaar deze angst kwam. Wat lokte deze angst toen uit? Welke factoren speelden er toen mee? Onderzoek of dezelfde zaken nu nog steeds meespelen in het triggeren van je angst op dit moment. 

Na een grondige analyse van je onderbewuste gaan we stilstaan bij wat angst met ons doet en welke invloed het heeft op ons leven. Stel jezelf de volgende vragen: “Wie zou ik zijn zonder deze angst? Wat zou ik dan (anders) doen?” en “Hoe houdt deze angst me tegen om te groeien als mens?”, “Wat vermijd ik om te doen waarvan ik weet dat ik het moet doen om te groeien?”. Eens je dit duidelijk hebt, krijg je inzicht op de grote rol die angst in je leven speelt. Hoeveel kansen je misloopt en hoe je jezelf onbewust klein houdt. Allemaal door een illusie in je hoofd. 

De volgende stap is jezelf de volgende vragen stellen: “Hoe kan ik op een gezonde manier omgaan met deze angst?”. “Welke kleine stap kan ik hiervoor nemen?”. “Wanneer kan ik deze stap nemen?”. “Wat heb ik hiervoor nodig?”. “Hoe kan ik dagelijks mijn angst stukje voor stukje overwinnen?”. Zo zal je moed stilletjes aan groeien waardoor je sterker gaat staan en je je angst écht kunt doorbreken.

Schrijf dit allemaal uit en geef jezelf de ruimte om hierover stil te staan in meditatie. Voel alles wat er op je afkomt, accepteer en benader alles met oprechte aanwezigheid en liefde. Geef alles de ruimte en vecht nergens tegen. Alle gedachten en gevoelens die in je opkomen zijn nodig op dat moment. Ze hebben de ruimte nodig om gezien en gevoeld te worden, zonder een oordeel.

Op een moment dat je angst ervaart, weet dan dat jij een KEUZE hebt. Wanneer de angst opborrelt in je buik, hoofd of keel, weet dan dat dit een gevoel is zoals een ander. Weet dat de situatie die zich voordoet niet levensbedreigend is zoals een sabeltandtijger of een bom. 

Angst vraagt voor actie. Weet dat jij zelf richting kunt geven aan je gedachten en gedrag. Jij kan ervoor kiezen om anders om te gaan met je angst en andere keuzes te maken. Jij kan zelf kiezen of je teruggrijpt naar je oude angst patroon of kiest voor een nieuw patroon dat gebaseerd is op acceptatie en groei. Dat nieuwe patroon ligt hoogstwaarschijnlijk ver uit je comfort-zone, wat die keuze niet altijd evident maakt. Weet dat iedere stap die je zet in die richting, bijdraagt tot het overwinnen van je angst en dat je zo beetje bij beetje het stuur overneemt waardoor jij de richting van je leven kan bepalen. Angstig worden is één optie maar je hebt keuze uit zoveel andere opties. Don’t let fear stop you. Je potentieel is zoveel groter dan je denkt.  

Wanneer je systematisch uit je comfort-zone stapt en toch doet waar je bang van bent, zal je zien dat je zelfvertrouwen gaat groeien. Dit gebeurde ook bij mij. Ik heb nu een gegrond vertrouwen in mezelf en mijn capaciteiten. Ik voel me ook op één of andere manier gedragen door het gegeven dat ik WEET dat ik zelf kan kiezen wat ik doe en welke gedachten ik geloof. Ik kan kiezen of ik mee ga in de angst en me er tegen verzet of het gevoel accepteer en ondanks de angst, doe wat ik wil doen. Ik heb nu de moed om iedere keer opnieuw zelf die keuze te maken.

Angst zet zich ook vast op ons lichaam. Als je vaak angst ervaart kan je je voorstellen dat je lichaam helemaal vast zit. Het is dan ook vanzelfsprekend dat we ons niet goed voelen. Ons lichaam is gemaakt om te reageren op stressoren zoals angst door beweging. Wanner we vroeger moesten gaan lopen van of vechten tegen de sabeltandtijger, moesten we in beweging komen. We konden ons niet veroorloven om te blijven stilstaan met alle gevolgen vandien. Tegenwoordig zitten we te vaak stil. De stress kan niet uit ons lichaam en zet zich vast op onze spieren. Daarom is het belangrijk om dagelijks te bewegen, al is het een kleine wandeling door de stad of in het bos. 

STAY IN TOUCH!